Bataty [Uprawa i Przepisy]
Przywożone z tropików bataty można kupić na bazarach. Ale całkiem dobrze rosną też w naszych ogrodach!
Batat (Ipomoea batatas)
Roślina znana jako batat, patat lub słodki ziemniak, po angielsku sweet potato, to wilec ziemniaczany (Ipomoea batatas) - bylinowe pnącze pochodzące z Ameryki Środkowej. Jego płożące się po ziemi pędy łatwo się ukorzeniają i dorastają do 5 m. Tworzą kobierce okazałych liści oraz niezbyt licznych kwiatów podobnych do tych u wilca trójbarwnego.
Fot. Shutterstock
Na zdjęciu powyżej: Bulwy batatów są wydłużone lub kuliste.
W rejonach tropikalnych słodkawe bulwy, a właściwie zgrubiałe korzenie batata, są tak popularne jak w chłodnym klimacie ziemniaki. Na talerze trafiają tam również jego liście. Bataty je się, podobnie jak kartofle, gotowane lub pieczone. W kuchni latynoskiej stanowią dodatek do ostrych dań (przekrojone wzdłuż na pół) i zup. Jako egzotyczne warzywo zyskują zwolenników także w Europie.
Jak uprawiać bataty?
Bataty można uprawiać w gruncie, wykorzystując bulwy kupione na bazarze albo w sklepie. W marcu sadzimy je pojedynczo do dużych doniczek, zagłębiając w lekkim, żyznym podłożu, i stawiamy w ciepłym miejscu. Ziemię podlewamy najpierw umiarkowanie, a gdy wyrosną kiełki - obficiej. Ulistnionym roślinom zapewniamy jak najwięcej światła. W drugiej połowie maja sadzimy je na słonecznej rabacie w żyznej ziemi o odczynie słabo kwaśnym lub obojętnym, w rozstawie 90×30 cm. Szybko utworzą zwarty kobierzec liści, więc chwasty im nie zagrażają. Rośliny umiarkowanie podlewamy i zasilamy roztworem nawozu wieloskładnikowego: wiosną o stężeniu 0,02%, a latem - 0,01% (sypanie nawozu granulowanego pod gęstą masę liści jest bardzo trudne). Batatom służy upał: w temperaturze 10-12°C przestają rosnąć, a spadek temperatury poniżej zera niszczy ich części nadziemne. Bulwy wykopujemy jesienią, gdy rośliny są już "zwarzone" przez przymrozki.
Fot. Shutterstock
Na zdjęciu powyżej: Odmiana Kumara
Przechowywanie przez zimę
Jeśli chcemy zachować rośliny do wiosny, możemy pod koniec lata odciąć fragmenty łodyg (o dł. 5-7 cm) z parą pączków liściowych. Układamy je poziomo w ciepłym i wilgotnym podłożu. Po kilku dniach, kiedy się ukorzenią, przycinamy wyrastające z nich młode pędy, by się rozgałęziły. Sadzonki trzymamy do wiosny w bardzo jasnym pomieszczeniu, w temperaturze 13°C (podobnie jak pelargonie). Inny sposób to przechowanie bulw (niestety, łatwiej się psują niż ziemniaki). Jeśli się nam to uda, to wczesną wiosną zdrowe bulwy wysadzamy do doniczki. Można też ukorzenić część wyrosłych z nich pędów.
Na zdjęciu powyżej: Odmiana Vitelotte
Fot. Shutterstock
Bataty zapiekane z kiełbasą
Nieduże bataty dokładnie wyszoruj, przekrój wzdłuż na pół i nieco wydrąż. Posmaruj oliwą, oprósz solą i piecz ok. 30 min w piekarniku rozgrzanym do 200°C, po czym wyjmij blachę. Na bataty nałóż plasterki paprykowej kiełbasy (np. chorizo), posyp startym żółtym serem i zapiekaj 20 min. Podawaj na gorąco przybrane zieleniną.
Lepszy od kartofla
Uprawiane na plantacjach bataty tworzą bulwy o masie do 4 kg, a ich plon z hektara wynosi 20-50 ton (jest dwa razy większy niż ziemniaków). Rośliny te mają też więcej od ziemniaków cukru oraz witamin: C, E, B1 i B5. Zawierają ponadto dużo karotenu - odmiany o żółtym miąższu mają go tyle co dynia.
Fot. Shutterstock
Gulasz z serc z batatami
Na patelni zeszklij drobno posiekaną cebulę, dodaj 1/2 kg kurzych serc, dopraw solą, pieprzem oraz słodką lub ostrą papryką, 1/2 połową szklanki bulionu i duś ok. 30 min. Obrane i pokrojone na kawałki 2 bataty skrop oliwą i piecz ok. 30 min w 180°C. Zrumienione posyp słodką papryką i solą. Dodaj do mięsa, wymieszaj. Podawaj na gorąco posypane kolendrą.
Wilec ziemniaczany - ozdobne odmiany
Wilec ziemniaczany ma sporo odmian o pięknych liściach przeznaczonych do dekoracji pojemników. Rosną bujnie, ale tylko niektóre z nich u nas kwitną, i to dość słabo. Roślina ta bowiem zawiązuje pąki, gdy dni trwają 9-10 godzin. Uwaga, odmiany ozdobne mogą mieć gorzką skórkę i zawierać szkodliwe związki.
Fot. Shutterstock
Zupa z batatów i jabłek
Obrane ze skórki, pokrojone drobno 2 bataty i jabłko oraz zeszkloną na patelni posiekaną cebulę zalej szklanką wody i gotuj, aż zmiękną. Zupę zmiksuj na krem, dopraw do smaku solą, czerwonym pieprzem i cynamonem. Na talerzu udekoruj świeżymi liśćmi tymianku i kawałeczkami jabłka ze skórką.
- Więcej o:
