Modrzew europejski

Modrzew europejski (Larix decidua)

W strefie klimatu chłodnego półkuli północnej naliczono około 10 gatunków modrzewi. Modrzew europejski (Larix decidua), zwany inaczej pospolitym, nasz krajowy gatunek, spotkamy w środkowej i zachodniej Europie głównie na obszarach górzystych (wspina się na blisko 1500 m n.p.m.). Modrzew europejski ma niemal bliźniaczego brata. To podgatunek - modrzew polski (Larix decidua subsp. polonica). Charakteryzują go nieco mniejsze, bardziej zwarte i kuliste szyszeczki o zagiętych do środka brzegach łusek. Ma on też nieco mniejsze wymagania, rośnie ciut szybciej, a ponadto lepiej znosi boczne zacienienie (sprawdza się w lasach) i jest mniej podatny na chorobę - raka modrzewiowego. Ale dla laika drzewa te są nie do odróżnienia.

Na zdjęciu powyżej: Modrzew wygląda pięknie zarówno w naturze, jak i w parkach

Wygląd modrzewia europejskiego

Modrzew europejski, przedstawiciel rodziny sosnowatych (Pinaceae), dorasta do 40-50 m. Swoją koronę buduje wokół prostego pnia, a rozmieszczone nieregularnie konary boczne rozpościera szeroko. Rośnie bardzo szybko, dorównując w tym względzie topolom. Odporny na mrozy i niewybredny, wytrzymuje też uciążliwości miejskie i przemysłowe. A ponieważ jest uzbrojony w solidny system korzeniowy, zaakceptuje każde przeciętne stanowisko (odczyn podłoża nie ma tu wielkiego znaczenia), nawet to niezbyt urodzajne i suche. Potrzebuje słońca, nie lubi jedynie miejsc podmokłych.

Na zdjęciu powyżej: Płacząca 'Pendula' forma bez przewodnika; wysokość zależy od wysokości szczepienia. Podobne to 'Puli' i 'Repens'

Szyszki modrzewia europejskiego

Prosty jak strzała pień modrzewia otacza chmura jasnej zieleni. Korona jest półprzezroczysta i daje przyjemny, lekki cień. Z konarów zwieszają się ku dołowi cienkie gałązki ozdobione miękkimi igłami zebranymi w charakterystyczne pęczki. Na gałązkach osadzone są niewielkie szyszeczki, które sterczą ku górze na grubych szypułkach. Wiosną zielonkawe, z czasem brązowieją. Dojrzewają po roku. Gdy wysypią się z nich nasiona, pozostają na drzewie, które w kolejnych sezonach pozbywa się suchych gałązek. Kora modrzewia, w młodości gładka, z odcieniem szarości popiołu, z czasem grubieje i staje się efektownie spękana.

Na zdjęciu powyżej: Miękkie igły są zebrane w pęczki

Zastosowanie modrzewia

Modrzew europejski potrzebuje dużo miejsca i światła. To drzewo doskonałe do tworzenia pasów wiatrochronnych. Sprawdza się również jako towarzysz dróg i zabudowań. Grupy modrzewi uświetniały w Polsce otoczenie niejednego dworu czy pałacu. Modrzewiowe drewno, trwałe (także w wodzie), odporne na wszelkie urazy i działanie kwasów, to prawdziwy skarb. Kiedyś budowano z niego domy, kościoły, dzwonnice, mosty i młyny. Powstał z niego też zrąb obronnego zamku w Czorsztynie (w XIV wieku). Na modrzewiowych deskach malowano, a tzw. terpentynę wenecką do rozcieńczania farb robiono z modrzewiowych żywic. Technolodzy cenią także dziś to drewno za oryginalny kolor i łatwość obróbki.

Modrzew europejski (Larix decidua)

Kto ma nieco większy ogród, może sobie pozwolić na posadzenie modrzewia. I to nawet bliżej domu. Nie będzie zimą zabierał światła, ponieważ jako jedyny gatunek pośród naszych szpilkowych drzew zrzuca igły. Jego atutem jest też złocista jesienna szata pojawiająca się stosunkowo późno, gdy drzewa liściaste w większości są już gołe. Węższa, kolumnowa odmiana modrzewia europejskiego to 'Fastigiata'. Nieregularny pokrój i powyginane pędy ma 'Horstmann Recurved'. Najstarszy modrzew polski w naszym kraju rośnie w Nowej Słupi. Ma 337 lat, ponad 27 m wzrostu i prawie 1,6 m średnicy. Rezerwaty modrzewia polskiego to Góra Chełmowa pod Nową Słupią, Majdowo koło Skarżyska, Mała Wieś k. Grójca. Natomiast najstarszy modrzew europejski można zobaczyć w Jabłonnie pod Warszawą - liczy 215 lat, ma 29 m wysokości i średnicę ok. 1, 2 m.

Na zdjęciu powyżej: Kulista  miniaturka, forma szczepiona 'Kórnik' osiąga ok. 1 m średnicy. Podobna do niej jest 'Compacta'

Żywopłot z modrzewia

Modrzew rośnie szybko i dobrze znosi cięcie, toteż można z niego tworzyć efektowne żywopłoty. Dzięki jasnozielonej barwie nie przytłaczają one ogrodu. Najlepszy rozstaw sadzonek na żywopłot to ok. 80 cm. Modrzewie najlepiej sadzić jesienią albo bardzo wczesną wiosną. Ściana z modrzewia może mieć wysokość kilku metrów.