Peonia (Paeonia lactiflora). Piwonie - odmiany i uprawa

Gdy na przełomie maja i czerwca zakwitają piwonie, trudno znaleźć w ogrodzie roślinę, która mogłaby konkurować z nimi urodą. Zadbane okazy wykształcają nawet 30 kwiatów, których średnica może sięgać 20 cm. Cieszą oczy i upajają silnym, niepowtarzalnym zapachem. Mają także ładne, ciemnozielone liście, dzięki którym nawet po kwitnieniu są atrakcyjne, np. jako tło dla innych roślin.

Piwonie, nazywane też peoniami, bywają czasem postrzegane jako kapryśne i wymagające, ale to błędna opinia. Wystarczy przypomnieć sobie piękne okazy z wiejskich ogródków. Przecież ich właściciele raczej nie mają czasu, by je pieczołowicie pielęgnować.

Ogrodowe królowe

Urodę piwonii doceniono już bardzo dawno. Do ogrodów europejskich trafiły co prawda dopiero w XVI w., jednak w Chinach uprawia się je od ponad tysiąca lat. Sadzono je tam przede wszystkim ze względu na dekoracyjne kwiaty, ale znajdowały również szerokie zastosowanie w medycynie.

Odmiany ogrodowe piwonii pochodzą od wielu dzikich gatunków. Ich naturalne stanowiska znajdują się głównie na terenie Azji (Chiny, Japonia i Syberia), w Europie Środkowej i Południowej, a także w północno-zachodniej Ameryce i w Peru.

Wśród gatunków piwonii zielnych (są jeszcze piwonie drzewiaste) największe znaczenie ma piwonia chińska (Paeonia lactiflora). Jej odmiany liczymy już w tysiącach, a wciąż powstają nowe. Gama kolorystyczna jest przebogata: od bieli przez różne odcienie różu po ciemną czerwień.

Bardzo różne kwiaty

Mieszańce piwonii chińskiej są bardzo zróżnicowane pod względem budowy kwiatu i to właśnie ona decyduje o ich podziale na grupy. Najczęściej spotykane w ogrodach są odmiany o kwiatach pełnych. Wyglądają jak puszyste pompony utkane z gęsto ułożonych płatków podobnej wielkości. Popularne odmiany z tej grupy to różowa 'Albert Crousse', biała 'Duchesse de Nemours', jasnoróżowa 'Sarah Bernhardt'. Mamy tu też polskie odmiany: wrzosowoamarantową 'Hanię', ciemnoróżową 'Krystynę' i jaśniejszą od niej 'Ursynów'.

Odmiany o kwiatach półpełnych w części środkowej oprócz szerokich płatków wykształcają także pręciki. Do tej grupy zaliczamy m.in. ciemnoróżową odmianę 'Alexander Fleming' i jaśniejszą polską 'Jadwiga'.

Ciekawą budowę kwiatu mają odmiany z rozrośniętymi płatkami pręcikowymi otoczonymi jednym lub kilkoma okółkami szerokich płatków. Nazywane są piwoniami anemonowymi. W tej grupie także znajdziemy polskie okazy, m.in. różową 'Barbara' i wiśniowoamarantową 'Prof. Wójcicki'.

Bardzo dekoracyjne są odmiany wykształcające jeden lub kilka okółków okazałych płatków otaczających wąskie płatki pręcikowe, często o kontrastowym zabarwieniu. Do piwonii japońskich, bo tak nazwana jest ta grupa, zalicza się kremowa 'Ewelina', wiśniowa 'Ursyn Niemcewicz' i różowa 'Władysława'.

Piwonie chińskie o kwiatach pojedynczych charakteryzują się jednym tylko okółkiem szerokich płatków otaczających zwykłe pręciki. Efektowna jest m.in. 'Sparkling Star' o płatkach w różnych odcieniach różu i radośnie żółtych pręcikach.

Inne gatunki

W polskich ogrodach spotyka się też inne gatunki bylinowych piwonii, m.in. białe, różowe i czerwone odmiany piwonii lekarskiej (Paeonia officinalis). Są nieco niższe od piwonii chińskiej (do 60 cm). Wykształcają kwiaty pełne i półpełne. Zakwitają wcześnie - już w drugiej połowie maja. Najbardziej znane odmiany to wiśniowa 'Rubra Plena', biała 'Alba Plena' i jasnoróżowa 'Rosea Plena'.Warto polecić również piwonię Młokosiewicza (Paeonia mlokosewitschii). Jej nazwa pochodzi od nazwiska botanika, polskiego badacza Kaukazu Ludwika Aleksandra Młokosiewicza (1831-1909). Kwiaty mają rzadko spotykany wśród piwonii zielnych kolor - są żółte lub kremowe. Dorastają do wysokości 1 m.Piwonia delikatna (Paeonia tenuifolia) wbrew nazwie nie ma zbyt dużych wymagań. Dobrze rośnie na ubogich glebach. Wykształca nietypowe pierzaste liście, niezwykle dekoracyjne przez cały okres wegetacji. Kwitnie bardzo wcześnie, już na początku maja. Kwiaty są pojedyncze, ciemnoróżowe.