Cyklameny - cyklamen perski (Cyclamen persicum)

W kwiaciarniach cyklameny doniczkowe pojawiają się głównie późną jesienią; pochodzą od cyklamenu perskiego uprawianego już od początku XVIII wieku. Od tego czasu wyhodowano kilka tysięcy odmian różniących się kolorem kwiatów i wyglądem płatków, które u jednych są gładkie, u innych zaś postrzępione.

Dawniej nazywano je fiołkami alpejskimi. Na stanowiskach naturalnych rosną w górach południowej Europy, aż po Iran, oraz na wybrzeżu Afryki, w Algierii i Libanie.

Podczas gorącego lata gubią liście i zapadają w stan spoczynku, w którym pozostają aż do jesiennych opadów. Okres ten potrafią przetrwać dzięki dużej bulwie zagrzebanej w ziemi. Ten cykl życiowy zachowały również odmiany uprawne. Wymagają one chłodnych pomieszczeń o temperaturze nie wyższej niż 18 st. C. Zaczynają kwitnąć, gdy dni stają się coraz krótsze i spada temperatura.

 

 

Uprawiane obecnie cyklameny, to mieszańce otrzymane w wyniku wielokrotnego krzyżowania kilku gatunków botanicznych. Za ich prarodzica uznawany jest przede wszystkim cyklanem perski (Cyclamen persicum ), którego ojczyzną jest Bliski Wschód, Grecja i Afryka Północna.

 

W kwiaciarni wybieraj rośliny, które mają sztywne, ciemnozielone liście oraz dużo pąków kwiatowych. W mieszkaniu ustaw je na miejscu widnym, ale nie bezpośrednio na słońcu. Najlepiej, gdy temperatura nie przekracza 15-18 st. C. Cyklameny lubią chłód, nie są jednak odporne na mróz. Podczas wietrzenia pomieszczeń zwracaj uwagę, by ich nie przemrozić.

Rośliny powinno się codziennie podlewać, tak aby podłoże było przez cały czas wilgotne (co nie znaczy mokre, bulwy bowiem łatwo pleśnieją, gdy woda długo zalega na podstawce). Podlewaj je przez podsiąkanie, czyli napełniając wodą podstawkę. Nie zamoczy się wtedy ani bulw, ani kwiatów. Najbardziej odpowiednia jest przegotowana woda o temperaturze pokojowej. W takich warunkach cyklameny kwitną nawet kilka miesięcy aż do wiosny.

Kwitnących egzemplarzy nie należy przesadzać. Co kilka dni usuwa się zwiędłe kwiaty razem z szypułką, obrywając je przy samej bulwie. Roślin nie należy opryskiwać ani nabłyszczać im liści.

Cyklameny są roślinami rosnącymi okresowo, które zwykle wyrzuca się, jak przekwitną. Mało kto wie, że z powodzeniem można przechować je do następnego sezonu. Po przekwitnięciu ogranicza się im wodę, a gdy liście zaczną usychać, w ogóle przestaje się je podlewać. Usuwa się zwiędłe liście, aby bulwy nie zainfekowała szara pleśń. Doniczkę z bulwą stawia się w chłodnym, ocienionym miejscu i od czasu do czasu (co dwa-trzy tygodnie) lekko podlewa, dzięki czemu nie dopuszcza się do całkowitego zaschnięcia korzeni.

Cyklamen zakwita ponownie po około czterech miesiącach od pierwszego obfitego podlania. Jeśli więc chcesz, aby zakwitł w listopadzie, powinieneś trzymać go w stanie spoczynku aż do końca lipca. Najwcześniejszym terminem pobudzenia bulwy do wzrostu jest początek czerwca. Wtedy przesadź ją do nowego podłoża tak, aby co najmniej jedna trzecia jej wysokości wystawała ponad powierzchnię ziemi. W żadnym wypadku ziemia nie może przykrywać miejsca, z którego wyrastają liście.

Tak jak wszystkie rośliny górskie, cyklameny sadzi się do ciasnych doniczek (najlepiej używać doniczki o tej samej średnicy). Podłoże powinno składać się z typowej ziemi do kwiatów, zmieszanej w równych proporcjach z torfem i gruboziarnistym piaskiem lub perlitem.

Cyklameny stawia się w widnym miejscu i po ukazaniu się pierwszych liści zaczyna podlewać. Aby zdrowiej rosły, należy je co dwa-trzy tygodnie zasilać specjalnymi nawozami dla roślin o ozdobnych liściach, a z chwilą pojawienia się pierwszych szypułek kwiatowych - nawozem dla roślin kwitnących. Warunkiem obfitego kwitnienia jest prawidłowe przechowanie bulwy. Zbyt obficie podlewana lub zasuszona wydaje mniej kwiatów.

Najłatwiej rozmnażać je z nasion wysiewanych pod koniec lata. Nasiona można otrzymać samemu, bo cyklameny dają się bardzo łatwo zapylić. Najlepiej mieć kilka kwitnących roślin, wzrasta wtedy prawdopodobieństwo zawiązania się owoców.

Kwiaty cyklamenów doniczkowych nie pachną i owady prawie wcale się nimi nie interesują. Trzeba je więc zapylić za pomocą malutkiego pędzelka. Ostrożnie przenieś pyłek z pylników jednej rośliny na słupek drugiej. Po pewnym czasie zawiązują się kuliste owoce pękające na wierzchołku. Wystarczy kilka owoców, by po ich wyschnięciu otrzymać ponad sto nasion.

Wysiewa się je na wilgotne podłoże składające się z równych części torfu oraz piasku, który przed wymieszaniem dokładnie przepłukuje się gorącą wodą. Wysiane nasiona należy przykryć jak najcieńszą warstwą piasku i obficie zrosić, a następnie okryć pojemnik szarym papierem lub nieprzepuszczającą światła pokrywką.

Nasiona kiełkują tylko w ciemności. Dopiero po skiełkowaniu nasion przenieś je na pierwszych kilka dni w cieniste miejsce, a gdy siewki przyzwyczają się do światła - w miejsce widne, ale nie nasłonecznione.

Aby przyspieszyć wzrost, możesz je co dwa tygodnie zasilać nawozem dla roślin doniczkowych, rozcieńczonym dwa razy w stosunku do zalecanej dawki. Jeśli roślinki nie rosną zbyt gęsto, do większego pojemnika przenosi się je dopiero wtedy, gdy mają dwa-trzy liście. Kiedy podrosną, ostrożnie, nie uszkadzając korzeni i bulwki, przesadź je do doniczek, tak aby bulwa znalazła się około jednego centymetra pod powierzchnią ziemi.

Rośliny, zależnie od odmiany, kwitną po kilku lub kilkunastu miesiącach. Nie polecam rozmnażania przez podział bulw. Właśnie wtedy najczęściej gniją one zainfekowane chorobami grzybowymi.

Ze względu na specyficzne warunku uprawy, niską temperaturę i wilgotne podłoże, cyklameny są podatne na choroby grzybowe, szczególnie szarą pleśń. Pierwszym jej objawem jest pojawienie się brunatnych plam na brzegach liści, które z czasem pokrywają się szarym nalotem. Szczególnie narażone są rośliny opryskiwane zimną wodą oraz te, które obficie zasilamy nawozami o dużej zawartości azotu.

Rozwojowi pleśni sprzyja również ustawianie doniczek w nieprzewiewnych miejscach oraz nieusuwanie przekwitłych kwiatów i liści. Gdy zauważysz pierwsze objawy choroby, oberwij zainfekowane liście, a roślinę opryskaj preparatem Kaptan 50 lub Ronilian 50 WP.

Na cyklamenach najczęściej żeruje roztocz cyklamenowiec. Objawem wskazującym na jego występowanie jest wygląd liści, które sprawiają wrażenie, jakby były pod spodem zakurzone. Ponadto wykrzywiają się ogonki liściowe i deformują liście. Zmienione chorobowo liście obrywa się, a rośliny opryskuje preparatem Mitac 20 EC.

 

Bulwy cyklameny sadzi się na wiosnę w próchnicznej dobrze przepuszczalnej glebie dość płytko dlatego by zdążyły się dobrze zakorzenić. Lubią stanowiska półcieniste. Są dość odporne na mróz, ale zimą warto je okryć stroiszem. W ogrodzie swoją prawdziwą urodę pokazują dopiero po kilku latach - gdy się trochę rozrastają. Do uprawy w ogrodzie najlepiej nadają się: